دیداردوست

رصد فرآیندهای تصمیم‌گیری تحریم

v فرآیند تحریم چند مرحله دارد:اول اتاق فکرهاست، مانند اتاق فکر کنگره­، «مرکز مطالعات کنگره آمریکا» چیزی شبیه مرکز پژوهشهای مجلس ما و اتاق فکرهای همگام با آن). در این اتاق فکرها نقاط قوت و آسیب اقتصاد ما را رصد می­کنند، مثلا می­گویند الآن روی بنزین ایران تمرکز کنیم.بعد، آن ایده می­رود در کنگره به صورت «قانون» تصویب و سپس ابلاغ می­شود به رئیس جمهور. سپس «آیین نامه­ی اجرایی» توسط دولت ایالات متحده نوشته و ابلاغ می­شود به کشورهای دیگر که اجرا کنند. دبیرخانه­ی شورای عالی امنیت ملی تمام این چهارمرحله را رصد می­کند. یعنی از ابتدا که ایده­ها در اتاق فکرهای آنها دارد بحث می­شود، تا انتها که آیین­نامه توسط رئیس جمهور می­خواهد ابلاغ بشود، این فرآیند چهارمرحله­ای توسط دبیرخانه­ی شورای عالی امنیت ملی رصد می­شود و بنا بر نوع طراحی آنها، طراحی مقابل آن انجام می­شود. این،­ باعث می­شود که شما سرعتتان افزایش پیدا کند.

عملکرد دبیرخانه شورا در بحث معوقات بانکی و رابطه آن با تورم

vمی‌گویند ما حجم زیادی از معوقات بانکی داریم. 70هزارمیلیارد تومان آماریست که منتشر هم شده است. خب این خطری بود برای سیستم بانکی، یعنی وقتی حجم معوقات بالا میرود، یعنی پولهای مردم، سپرده­های مردم رفته و برنگشته است. اگر سپرده­گذار مراجعه کند، ممکن است بانک به او بگوید موجودی ندارم که پولت را بدهم! این خطر بسیار بدیبرای سیستم بانکی است.

vیکی از پروژه­های بزرگ دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی همین بود که خطر پیش روی سیستم بانکی کشور را تحلیل و گوشزدکرد. هشدار داد که حجم معوقات بانکی بالا رفته و این باید مدیریت بشود. بحث بر سر معوقات بانکی بود که دبیر محترم شورا بصورت مستقیم در این مورد ورود کرد. بانک مرکزی دچار بحران و یک مسئله بزرگ شده بود. چهره های مختلف سیاسی، شرکتهای بزرگ دولتی و تیپهای مختلفی بودند که بالاخره حجم زیادی از معوقات متعلق به اینها بود. کار خیلی سنگینی بود. بنابراین به نوعی حمایت حاکمیتی و تخصصی و پشتوانه­ی شورای عالی امنیت ملی در این موضوع به کمک بانک مرکزی آمد و توانست با محوریت خود بانک مرکزی بحث را جلو ببرد.

vدر جلسات متوالی حتی درسطح کارشناسی، خود دبیرشورا برای این موضوع وقت گذاشت و کارگروه ویژه ای را برای این موضوع تشکیل دادند که الحمدلله خوب مدیریت شد و پیگیری شد و جلوی رشد سرسام آور حجم معوقات بانکی گرفته شد. برای بسیاری از بدهکارهای بزرگ بانکی احضاریه رفت و از ایشان خواسته شد که بیایند این بدهی ها را تعیین تکلیف کنند، قسط بندی کنند، شروع به بازپرداخت بدهی­ها کنند و این پولی که سپرده­های مردم بوده درواقع، دوباره برگرده به سیستم بانکی.امروز شما می بینید که این تقریبا موفق شد و الان به حدود 60هزارمیلیارد تومان رسیده و رشد فزاینده ای هم که داشت متوقف شده است و همه اینها هم بدون هیچ حاشیه­ی سیاسی انجام شد.

vدر سطح جامعه اینگونه مطرح بود که دادستان کل کشور و وزیر اطلاعات پیگیر این موضوع هستند، ولی شما اسمی از شورای عالی امنیت ملی و دبیرخانه ندیدید. درحالی که این پروژه از شش ماه قبل تر استارتش در اینجا خورده بود.

vوزارت اطلاعات همیشه بعنوان یک مسئله­ی روتین روی این موضوع کار میکند. اما نه اینکه حساس بشود که این موضوع بعنوان امنیت ملی دیده شود.مثلا وزارت اطلاعات روی موردی در بانک ملی کار میکند که مثلا دو نفر بدهکار حجم زیادی بدهی را دارند از سیستم خارج می‌کنند. این یک حالت موردی است. اما اینکه بحث معوقات دارد تبدیل به بحران می­شود و در حال حاضر اولویت امنیت ملی دارد را شورا تشخیص داد.

vرابطه با تورم:یکی از دلایلی که شورا به این مسأله ورود کرد بخاطر بحث «تورم» بود. چون حجم  نقدینگی بالا رفته بود و یکی از دلایل افزایش حجم نقدینگی بخاطر این بود که پولهای زیادی از بانک، بعنوان وامهای بانکی رفته بود و برنگشته بود.

vاولین بار رئیس جمهور این حرف را مطرح کرد. گفتند که سیصد نفر هستند که حجم زیادی از وامهای بانکی را گرفته اند و پس نداده‌اند. بعد آقای اژه­ای نامه دادند که اگر شما آن سیصد نفر را می شناسید به ما اعلام کنید. یعنی بحث ظاهرا در یک فضای سیاسی بود و بین مسئولین  بالاخره اختلافاتی  هم وجود داشت. موضوع داشت پیش می‌رفت. اما دبیرخانه­ی شورای عالی امنیت ملی همان موقع داشت این مسئله را پیگیری می­کرد، بدون اینکه یک حاشیه­ی سیاسی در این بحث دیده شود. یعنی مثلا دبیر شورا هیچوقت نیامد مصاحبه کند که بله ما داریم این موضوع را رصد می­کنیم و...

­­

عملکرد شورا و دبیرخانه آن در حوزه اقتصادی و تحریم‌ها

v تقریبا متمرکزترین و اصلی­ترین نهاد پیگیری بحثهای تحریم در کشور، شورای عالی امنیت و دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی است. نهادهای دیگر کمک دهنده و یاری دهنده­ی این مرکزند.یعنی نظام به گونه­ای وظایف را تقسیم وتشریح کرده که بحث تحریم بصورت متمرکز توسط دبیرخانه­ی شورای عالی امنیت ملی پیگیری بشود و نهادهای دیگر هم بنابر موضوعاتی که با آنها درگیر هستند بعنوان عضو و بعنوان صاحب نظر، نظراتشان را مطرح می­کنند. برای اینکه تصمیم گیری ها و رصدهای لازم انجام شود، ساختارهایی در داخل شورای امنیت ملی و دبیرخانه­ی شورا طراحی شده است که از جمله آنها «ستاد تدابیر ویژه ی اقتصادی» و «کمیته تدابیر امنیتی تحریم» است.

vستاد تدابیر ویژه­ی اقتصادی:از حدود 6سال قبل با مصوبه شورای عالی امنیت ملی تأسیس شده و بحثهای مربوط به تحریم‌های اقتصادی در این ستاد پیگیری و ابلاغ و نهایتا به هیئت قانون بدل می شود.ریاست آن با معاون اول رئیس جمهور است و دبیرخانه­ی فعالیتهای کارشناسی و فکری  آن هم ذیل دبیرخانه­ی شورای عالی امنیت ملی تعریف می شود.

vپس از تأسیس ستاد تدابیر ویژه اقتصادی، کمیته­های تخصصی تحریم در دستگاهها، ذیل این ستاد تأسیس می­شوند. یعنی هم اکنون ما ذیل هر وزارتخانه، کمیته­ی تحریم ویژه­ی آن وزارتخانه را با ریاست وزیر داریم: کمیته­ی تحریم بانک مرکزی، کمیته­ی تحریم وزارت صنعت و معدن و تجارت، کمیته­ی تحریم وزارت نفت. بنابراین همه­ی موارد ذکر شده نشان می­دهد که دبیر شورا یکی از اشخاص کلیدی کشور است که تقریبا میشود گفت، بیشتر از هر شخص دیگری درجریان مسائل تحریم و  بحرانها و چالشها و خطراتی است که تحریم برای کشور به وجود می­آورد.و یک بخش زیادی از وقت دبیر شورا برای این دست مسائل صرف می شود.

vدر مورد عملکرد در بحث تحریم ها، چون این مسائل رسانه­ای نمی­شود، تنها کسانی که از نزدیک در کارند و حجم فشارها و خطرات و تهدیدات را متوجه هستند، می­توانند تشخیص بدهند که چند درصد از فشارها رفع شده و چنددرصدش هم اثرگذار بوده و آسیب رسانده.

vشورا تمام کارهایش با کمک دستگاههاست. نکته­ای که اینجا وجود دارد: اینجا نقش «رصد» ، «طراحی» و «راهبری» و «تصمیم گیری» را برعهده دارد.یعنی برنامه­ریزی می­شود، تصمیمگیری می­شود، زمان­بندی­ای که دشمن طراحی کرده اینجا رصد می­شود و تحلیل می­شود، و بر اساس آن زمان بندی و نقشه­هایی که دشمن طراحی کرده، اینجا نقشه­های متقابلش طراحی می‌شود و با کمک خود دستگاههای اجرایی به سمت اجرا روانه می شود تا آن هدف صددرصدی دشمن که کمبود و کمیابی کالاهای اساسی و بنزین درکشور بوده، محقق نشود.

vبنابراین یکی از ویژگیهای مثبتی که می­شود بعنوان نقطه قوت شورای عالی امنیت - برخلاف سایر نهادهایی که از دولت یک مقدار شاید فاصله دارند- برشمرد این است که تمام مسائل باکمک خود دستگاه­های دولتی حل و فصل می شود؛ شاید بشود گفت در خیلی از مسائل تحریم، خود دستگاه­های دولتی مثل بانک مرکزی و وزارت صنعت و معدن و تجارت بیشترین زحمت را کشیده‌اند و بیشترین ارتباط را با دبیرخانه­ی شورای عالی امنیت ملی داشته اند.

ما درگیر چه تحریمهایی هستیم؟

vما تحریم بانکی هستیم. تحریم بیمه­ای هستیم. تحریم خرید و فروش نفت هستیم. تحریم دریایی و کشتیرانی هستیم.  این یعنی چه؟ یعنی الآن ما برای فروش نفت مشکل داریم. این قدم اول. قدم دوم اینکه این نفتی که فروختی، پولش را بهت نمی­دهند! یعنی برای جابجایی پولش بخاطر تحریم بانکی مشکل داریم. قدم سوم، نفت را می­خواهی بفرستی به کسی که آن را خریداری کرده، پولش را هم داده، کشتی‌ای که می‌خواهی نفت را با آن بفرستی وجود ندارد، یعنی هیچ کشوری حاضر نیست کشتی‌اش را اجاره بدهد که با آن نفت ببری. مجبوری یا از کشتی­های خودت استفاده کنی یا با کشتی کشورهایی که میتوانی با آنها  تفاهمنامه­ی محرمانه امضا کنی این نفتها را جابجا کنی. حالا نفت را شما فروختی، کشتی رفته، پولش آمده، می­خواهی کالا بخری و وارد کنی، مثلا می­خواهی خوراک دام از برزیل وارد کنی، دوباره برای جابجایی پولش مشکل داری و ادامه ماجرا...

vقانونی که سال2011 تصویب کردند، قانونی جامع است. یعنی تمام حوزه­ی بانکی(خصوصی و دولتی) و بانک مرکزی ما را کلا تحریم کردند. بحث این نبود که مثلا بانک مرکزی اگر خواست سلاح هسته­ای بخرد تحریم شود. نه! گفتند کلا بانک مرکزی تحریم.

vیک نکته درباره­­ی شدت تحریم بگویم: ما تنها کشوری هستیم که بانک مرکزی اش تحریم شده است! تنها کشوری هستیم که بیمه­ی دریایی برای ما انجام نمی­شود! ما تنها کشوری هستیم که خلاف قطعنامه­­ی شورای امنیت، بدون اینکه شورای امنیت در این زمینه تصمیم گرفته باشد، فروش نفتش محدود شده. برنامه­ی امسالشان این است که فروش نفت ما را به صفر برسانند. چنین شدت تحریمی تا الآن روی هیچ کشوری انجام نشده. اگر مشابه این تحریم­ها روی کشوری مثل ترکیه اعمال شده بود، اقتصاد ترکیه ظرف مدت یک ماه فروپاشیده بود! چون شما ندارید در دنیا که بانک مرکزی بعنوان مغز اقتصادی یک کشور، مغز پولی یک کشور تحریم بشود. ما در تاریخ اقتصاد دنیا نداریم. ایران تنها کشوریست که برایش این اتفاق افتاده! یعنی شدت تحریمها خیلی بالاست. شما الان اگر با تجار صحبت کنید موارد زیادی سراغ دارند که بگویند که چقدر این تحریم ها شدید بوده است.

هدف از تحریم‌ها چه بود؟

تحریمهای این دفعه تحریمهای جامعی هستند. بقول خودشان که می­گویند فلج کننده،  و هدف از اعمال این تحریم ها این بود که «ما در ایران کمبود کالاهای اساسی داشته باشیم». همانطور که چندسال قبل تحریم بنزین قرار بود باعث این شود که «در ایران بنزین نباشد» و کشور توانست مدیریت کند و شما می­بینید که از این نظر الان مشکل نداریم؛ دراین تحریم ها قرار بود در ایران گندم نباشد. قرار بود در ایران خوراک دام نباشد. قرار بود در ایران دانه­های روغنی نباشد. یعنی قرار بود مردم این مضیقه ها را در مغازه ها احساس کنند، در سوپرمارکتها حس کنند که این کالاهای اساسی «نیست». سازو کار تحریمشان برای بحث گندم مثلا «جلوگیری از جابجایی» و «جلوگیری از جابجایی کشتی» بود. یعنی کشتی­ای که گندم بار زده است، به سمت ایران نیاید.  هیچ شرکت کشتیرانی­ای به ایران سرویس ند

وظایف و فعالیت‌های دبیر شورای عالی امنیت ملی در حوزه‌های گوناگون

v«پیگیری، رصد و تشخیص مسائل»:شورای عالی امنیت ملی از مجموعه­ی سران قوا و مسئولین امنیتی تشکیل یافته است که جلساتی را حول محور مسائل امنیتی کشور تنظیم و تصمیمات لازم و بایسته را اتخاذ می کنند. دبیر شورا کسی است که وظیفه­ی «پیگیری»، «رصد»، و «تشخیص مسائل» رابر عهده دارد که مسائل و مشکلات در اولویت رسیدگی شوند، مصوباتی که تصویب شده­اند انجام شوند، با نهادهای مسئولی که مجری آن مصوبات هستند  هماهنگیهای لازم انجام شود، جلسات کارشناسی مربوطه برگزار شوند و درواقع عمده­ی مباحث کارشناسی و اجرایی مصوبات شورای عالی امنیت ملی، توسط دبیرخانه­ی شورا پیگیری و رصد می­شود. بنابر این بار زیادی بر دوش دبیرخانه­ی امنیت ملی است.

v«مسئله­شناسی» در شورا، یعنی تشخیص اینکه در حال حاضر چه موضوعاتی مسئله­ی امنیت کشور است، توسط دبیر با هماهنگی رئیس شورا(رئیس جمهور) انجام می شود.

vشاید تنها حدود یک چهارم از کل وقت دبیر شورا به بحث هسته ای اختصاص داده می شود، منتها چون موضوعات داخلی عمدتا محرمانه است، رسانه­ای نمی­گردد. و باعث این تلقی عمومی جامعه می‌شود که دبیر شورا فقط کارش همین مذاکرات است و باقی مسائل که حجم گسترده­ای از کار شوراست،پنهان می ماند. مثلا همین مسائل و مشکلات تحریم و راهکارهایی که کشور برای مقابله اتخاذ می­کند، بحث مسائل امنیت داخلی و بحرانهایی که کشور با آنها روبروست، همه در زمره فعالیت‌های این شوراست که بدلیل رسانه ای نشدن، در سطح جامعه شنیده نمی‌شوند.

vبیش از نود درصد موضوعات فعالیتی، متوجه مدیریت بحران، مسائل حاد و حساس است. چون تأکیدی که دبیر محترم شورا دارند، این است که همیشه می­گویند ما شورای عالی امنیت ملی هستیم. پس موضوعات ارجاعی به شورا باید صاحب دو بعد باشند: بعد امنیتی، یعنی همان بحث بحران، و یکی هم اینکه برد بحرانش «ملی» باشد، نه در سطح یک شهر یا یک استان که به عهده کمیته تامین استان است.

رویکرد شورا در تبیین مسائل و جستجوی راه حل مناسب برای مشکلات

شورای عالی امنیت ملی ارتباط خیلی تنگاتنگی با دستگاه­های دولتی دارد. یعنی شاید برخلاف نهادهایی مثل مجلس یا قوه قضائیه که ممکن است بین آنها با بدنه دولت مخالفت و حتی گاهی خصومتی پیش بیاید، شورای عالی امنیت ملی، به دلیل نوع ساختاری که دارد (خود رئیس جمهور و چند نفر از وزرای اصلی مثل وزیر اطلاعات عضو شورای امنیت ملی هستند و خود دبیر شورا هم مورد انتخاب رئیس جمهور است و هم مورد انتخاب مقام معظم رهبری)،ارتباط تنگاتنگی بین دبیر شورا و دبیرخانه با تمامی دستگاه­های دولتی اعم از امنیتی و نظامی و اقتصادی بوجود می آورد. این باعث می­شود که تمام خروجی های کارشناسی شده این دستگاه­ها بطور روزانه، هفتگی، و ماهانه به تناسب موضوعات، از سمت بدنه­ی کارشناسی و مدیریتی آن دستگاه­ها، بنا بر تشخیص خودشان و نگاهی رصدی که بر مسائل کشور دارند، به اینجا ارائه شود. یعنی یکی از ویژگی­هایی که دبیر شورا دارد و درواقع یکی از مزیتهایی او محسوب می شود، این است که تمام خروجی های کارشناسی شده دستگاه‌ها در دسترس او قرار دارد و بنا بر نوع موضوعات، خود دستگاهها هم موضوعاتی را به دبیر شورا پیشنهاد می­دهند. درحقیقت بحثی که ما داریم، تفاوت جایگاه دبیر شوراست با مثلا نمایندگی مجلس، یا شوراهای دیگر، یا حتی مجمع تشخیص مصلحت نظام. 

  آنچه در ادامه می آید حاصل مصاحبه‌ای با یکی از اعضای کارگروه اقتصادی شورای عالی امنیت ملی است که در آن به بعضی ابعاد شنیده نشده‌ از وظایف و فعالیتهای دکتر سعید جلیلی در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی در حوزه اقتصاد اشاره می‌شود و بدیهی است ابعاد دیگر فعالیتهای ایشان همچنان پنهان خواهد ماند.

جایگاه شورای عالی امنیت ملی

vاز لحاظ رده‌ی قانونی و سازمانی، شورای عالی امنیت ملی بالاترین نهاد تصمیم گیری، بعد از نهاد رهبری است. ریاست آن با رئیس جمهور است و اعضایش هم بعضی حقیقی و بعضی حقوقی اند. اعضای حقیقی، دو نفر نماینده­ی رهبری در این شورا هستند.

vشورای عالی امنیت ملی بعد از رهبری تقریبا بالاترین نهاد قانونگذاری کشور است؛ یعنی مصوبات شورای عالی امنیت ملی با تأیید رهبری، لازم الاجرا می­شود و دیگر نیاز به مسیرهای معمول قانونی ندارد. بنابراین فرآیندی سریع و خارج از نظام بروکراسی اداری طی می­شود و به سرعت تصمیمات به عمل مبدل می‌گردد. این موضوع باعث  می‌شود که سایر دستگاه­هاهمکاری بیشتری با این نهاد داشته باشند.

چگونگی انتخاب دبیر شورا

vرئیس جمهور او را به رهبری پیشنهاد می­دهد و با تأیید مقام معظم رهبری، دبیر شورا انتخاب می­شود. هرچند از نظر قانون منعی ندارد که دبیر شورا عضو حقیقی شورا نباشد، اما عرف این بوده که معمولا این دبیر با حکم مقام معظم رهبری خودش هم عضو حقیقی شورا بشود. الان آقای جلیلی هم دبیر شورا هستند و هم نماینده­ی رهبری در شورا.

ساختار دبیرخانه شورا

1)معاونت بین الملل(دکتر باقری):پیگیری مباحث سیاست خارجی، مذاکرات هسته­ای و... .

2)معاونت سیاسی-اجتماعی(سردار نجات): پیگیری مسائل امنیت داخلی.
3) معاونت دفاعی(سردار رشید): مسائل امنیتی ونظامی.
4) معاونت حقوقی(آقای کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان): جنبه­های حقوقی مسائل کشور درآن بحث می­شود.
5) معاونت اقتصادی(دکتر خالدی، معاون بین الملل وزیر نفت).

vاین نشان می­دهد که تمام معاونان آقای جلیلی، افرادی هستند که در مسائل کلان اجرایی کشور نیز صاحب منصب هستند و این مساله باعث می‌شود که دبیرشورای عالی امنیت ملی به کمک معاونهایش از همان ابتدا درجریان تمام مسائل اجرایی کشور قراربگیرد.

vذیل هرکدام از این معاونت ها کمیته­هایی تخصصی فعالیت دارند. شبیه کمیسیونهای دولت. مثلا در حیطه مسائل بین الملل، برای حوزه­­های مختلف: اروپا، آمریکا، آسیا، افریقا و... کمیته­های تخصصی وجود دارد که مسائل امنیت ملی ما را در این حوزه­ها رصد می­کنند. در معاونت سیاسی- اجتماعی هم همینطور. بنابراین در دبیرخانه­ی شورای عالی امنیت ملی، شما با حجم زیادی از کمیته های تخصصی ذیل معاونتها مواجه هستید که بحث­ها آنجا پخته وکارشناسی می­شود.

یقیناً ما با یک مدیریت انقلابی می‌توانیم مشکلات کشور را حل بکنیم. مدیر انقلابی، فردی است که اطرافیان خودش را به شدّت مراقبت بکند. در تعارف و رودربایستی با کسی گیر نکند. پشت سرِ رفاقت‌ها و رودربایستی‌ها و اسیر باندبازی‌ها و گروه‌بازی‌ها نشود.

یکی دیگر از ویژگی‌های برجست? مدیر انقلابی این است که مدیر انقلابی باید مبانیِ انقلاب اسلامی دستش باشد. مبانیِ نظری دین دستش باشد. اگر مبانی دست یک مدیر انقلابی نباشد، گاهی انقلابی‌گری‌اش او را به انحراف می‌کشاند. یک دفعه‌ای می‌بینید عدالت را ممکن است ترجیح بدهد بر ولایت‌مداری، عدالت‌گرایی را ممکن است ترجیح بدهد بر ولایت‌مداری؛ یا دچار انواع و اقسام انحراف‌ها ممکن است بشود.مدیر انقلابی باید بر مبانیِ انقلاب اسلامی را مسلّط باشد و از نظر نظری هم در این‌باره‌ها کار کرده باشد.

3- قدرت تحول فرهنگی

مدیر انقلابی باید کسی باشد که برای هر اقدام عمرانی‌اش در کشور، یک پیوست فرهنگی داشته باشد. پیوست فرهنگی که بتواند فرهنگ انقلابی کشور را اعتلا ببخشد. شما می‌دانید مسأل? فرهنگ، مسأله‌‌ای است که همیشه مورد انتقاد مقام معظم رهبری بوده. دولت سازندگی، دولت اصلاحات و دولت بعد از اصلاحات، این دولتی که الان ما درِش هستیم هم مورد انتقاد فرهنگیِ مقام معظم رهبری بودند، هم? دولت‌ها. دولت نهم که بسیاری از شاخص‌ها را داشتند و تعریف‌های خوبی دریافت کردند از مقام معظم رهبری، باز مورد گل? مقام معظم رهبری بودند که فرهنگ غریب ماند.

و من می‌خواستم این را در بخش سوم کلام خودم عرض بکنم که یکی از ویژگی‌های بارزی که باید رئیس‌جمهور داشته باشد، قدرت برای ایجاد تحول فرهنگی است که نیاز هست، چنین کسی حتماً از مبانیِ تحول فرهنگی و از مبنای مهمّی که هیچی جز دین اسلام نیست، برخوردار باشد و بتواند در این عرصه قدم بردارد.

ما تا حالا یکی از کارهایی که در کشورمان عقب مانده و باید بهش پرداخته بشود متأسفانه در این سال‌ها بهش پرداخته نشده و در فضای گفتگوهای کاندیداهای محترم هم زیاد طرحی نمی‌بینیم در این‌باره، مسأل? فرهنگ است. مقام معظم رهبری صریحاً در بیرجند فرمودند که در زمین? فرهنگ ما هنوز عقب ماندیم، کاری نکردیم. انتقادهایشان نسبت به دولت‌های پیشین را هم که عرض کردم.

حل بخشی از مسائل اقتصادی ما یقیناً به فرهنگ ربط دارد

شما فکر می‌کنید کدام رئیس‌جمهور، کدام نامزد رئیس‌جمهوری می‌تواند برای فرهنگ تحول‌آفرین باشد؟ باید کسی باشد که بتواند از پس این ماجرا بر بیاید.  بخشی از مسائل اقتصادی ما هم یقیناً به فرهنگ ربط دارد. بنده دیگر در مورد مسائل اقتصادی صحبت نمی‌کنم که اینقدر فضا پر شده نیازی نیست تأکید بکنیم.

فقط مدیریت «انقلابی» می‌تواند مسائل اقتصادی را حل کند

معلوم است که باید مسائل اقتصادی حل بشود. ولی مسائل اقتصادی دوتا عامل بسیار مهم دارد: یک. اینکه مدیریت انقلابی فقط می‌تواند مسائل اقتصادی را حل کند، الگوهای غربی شرقی نمی‌توانند برای ما حلال مشکلات اقتصادی باشند. اگر الگوهای غربی می‌توانستند حلال مشکلات باشند، خب غرب چرا این‌جوری زمین خورده؟ و اصلاً با ساز و کار کشور ما، با ساختار و وضع کشور ما جور درنمی‌آید.

دوم اینکه: باید با تحول در فرهنگ و دیدگاه‌ها و نگاه‌ها وضعیت معیشت و اقتصادی را تغییر داد.اکثر نام‌های اقتصادی که مقام معظم رهبری برای سال‌ها قرار می‌دهند، رنگ و بوی فرهنگی دارد. یعنی می‌خواهند در فرهنگ اقتصادی و فرهنگ معیشت تحول ایجاد بکنند. خب ان‌شاءالله ما بتوانیم به این سمت حرکت بکنیم. 

ما اگر به سمتی برویم که دشمن از ما ناامید بشود، راحت‌تر زندگی خواهیم کرد. آبادانی فقط در صورت ناامیدی دشمن از ما پدید می‌آید. چه‌جوری می‌شود ما در این انتخابات دشمن را از خودمان ناامید کنیم، باید فکر کنیم. وقتی دشمن ناامید بشود کوتاه می‌آید، وقتی امیدوار باشد فشار می‌آورد، خودشان دارند صریحاً می‌گویند. در سال‌های گذشته می‌گفتند ما تحریم اینقدر ایجاد می‌کنیم، فشار اینقدر ایجاد می‌کنیم تا کوتاه بیایند، کوتاه بیایند؟ چه کسی کوتاه بیاید؟ مردم کوچه و بازار؟ آنها که می‌دانند مردم کوچه و بازار کوتاه نمی‌آیند. یقیناً دلشان را خوش کردند به برخی از سیاستمدارانی که زمین? کوتاه آمدن و سازش در وجودشان هست. به همین دلیل هم بعضی وقت‌ها می‌بینید نسبت به ردّ صلاحیت‌ها اعتراض می‌کنند. انگار امیدهایی داشتند، نه اینکه حالا این اشخاص وابسته به غرب باشند و بخواهند مقابل غرب کوتاه بیایند، نه، این را هم نمی‌خواهیم بگوییم، بلکه آنها برای خودشان یک ساز و کارهایی را درست کرده بودند که بتوانند نفوذهایی را ایجاد بکنند یا حداقل بتوانند راحت‌تر ادّعا کنند که ایران در مقابل غرب کوتاه آمد. خط مقاومت را باید پررنگ کرد.

مدیریت انقلابی است که می‌تواند مشکلات را حل بکند. بنده بسیاری از صحبت‌های کاندیداهای محترم را وقتی که می‌شنوم، پیش خودم می‌گویم خب اینها حرف‌های خوبی است، به شرطی که این کارها را آدم بدهد دست مدیران انقلابی، آنها این کارها را انجام بدهند، و الّا اگر مدیر، انقلابی نباشد و انقلابی عمل نکند که مختصات خاصی دارد از رعایت تقوا، ولایتمداری و بسیاری از نکات، این اهداف خوب و این شعارهای خوب تحقق پیدا نخواهد کرد.

و نکت? سوم هم تحول فرهنگی است که حتی دبیر محترم شورای عالی انقلاب فرهنگی هم شنیدم گله کرده بوده که «کاندیداهای محترم هیچ‌کدام از فرهنگ زیاد صحبت نمی‌کنند.» باید توجه کنیم که مسائل فرهنگی خیلی مسأل? عمده‌ای هست. امیدوار هستم که ما به این سمت حرکت بکنیم.

گاهی اوقات وقتی به نامزدهای محترم نگاه می‌کنیم، می‌پرسیم ایشان چه تخصصی دارد؟ خُب، یک نفر این تخصص را دارد، یک نفر آن تخصص را دارد، هیچ‌کس دارای هم? تخصص‌ها نیست. ولی اگر از بند? عنصر فرهنگی بپرسند، من می‌گویم بهتر است تخصص او فرهنگی باشد، و برای تخصص‌های دیگر مشاور بگذارید. حتی عمرانی، اقتصادی و زمینه‌های دیگر. اینقدر فرهنگ در کشور ما غریب است.

بسم الله الرحمن الرحیم

این بخش از سخنان ایشان معطوف به صحبتهای دیپلمات قدیمی ایست که در یرنامه های تبلیغاتی تلویزونی خود به زمان وزارت خود اشاره می کرد که روابطش با کشورهای مختلف چگونه بوده و اگر باز هم وارد عرصه ی سیاست خارجی شود با بازسازی ای که در عرصه ی سیاست خارجی انجام خواهد داد دوباره ارتباطات بین المللی ایران بهبود خواهد یافت!! گویی که اکنون ما با جامعه ی بین الملل رابطه ای نداریم و سطح روابط خارجیمان پایین است و البته غافل هم هستند از این نکته که حاج اقای پناهیان به ان اشاره کردند که رفتار دشمن امروز با رفتار گذشته اش در زمان این اقایان بسیار تفاوت کرده است!

کسانی که یک مقدار قدیم‌تر در عرصه سیاسی جمهوری اسلامی بودند و می‌خواهند برخی از رفتارهایی که قدیم‌تر وجود داشت را برای فعالیت سیاسیِ امروز در جریان مقاومت مقابل استکبار ملاک قرار بدهند، طبیعتاً توجّه دارند که رفتار دشمن الان خیلی تغییر کرده.

الان دشمن به جایی رسیده که خواسته‌های حداقلیِ مؤمنان و مسلمانان بحرین را دیگر نمی‌تواند تحمل کند و آن‌جور برخوردهای زشت را انجام می‌دهند، صریحاً هم از مستبدین بحرین حمایت می‌کنند. رفتار دشمن الان طوری شده که سوریه را نمی‌تواند تحمل کند، سوریه‌ای که برخی مواضعش نسبت به ایران اسلامی فاصله دارد و حتی گاهی از اوقات همراهی می‌کرد با کشورهای عربی دربار? برخی از اموری که مربوط به اختلافات ایران اسلامی با کشورهای همسایه هست.

الان سوریه را نمی‌توانند آنها دیگر تحمل بکنند، رفتار دشمن به شدّت تغییر کرده، عراق امروز را نمی‌توانند تحمل بکنند. شما روزی نیست که کشتارهای جمعی در عراق صورت نگیرد. امروز استکبار با کمی کوتاه آمدن مقابل خودشان اصلاً نمی‌توانند کنار بیایند، امروز آنها جز به نابودی ملّت و انقلاب ما به هیچ چیز دیگری راضی نیستند.

بنده تصوّر می‌کنم یک مقدار ما اگر بخواهیم کوتاه بیاییم در مقابل استکبار، حتماً آنها از ما می‌خواهند که توبه‌نامه بنویسیم، و حتماً آنها از ما خواهند خواست که علیه پدیده‌ای به نام انقلاب اسلامی هم فعالیت کنیم. خیلی دشمنِ ما سرسخت‌تر شده، سبُعیت و وحشی‌گریِ خودش را خیلی بالا برده، کشورهای اروپایی امروز در اوج وحشی‌گری هستند که راحت دارند اسلحه دادن به سوریه را رواج می‌دهند.

آیا کسانی به مسأله مقاومت مقابل استکبار بی‌توجّهی دارند؟

نمی‌دانم چرا مقام معظم رهبری مکرر در مکرر در این انتخابات بر اصل مقاومت دارند تأکید می‌کنند؟ آیا کسانی هستند که می‌خواهند چراغ مقاومت را کمرنگ بکنند؟! آیا کسانی به مسألهمقاومت مقابل استکبار بی‌توجّهی دارند؟ آیا ما باید مقاومت را در فضای گفتمانیِ انتخابات حتی در بین همه کاندیداها افزایش بدهیم و تقویت کنیم؟ آیا ما باید به مقاوم‌ترین فرد و کسی که محکمتر از همه بایستد در مقابل استکبار جهانی رأی بدهیم؟ نمی‌دانم، ولی مسأله مقاومت مسأله حساس و کلیدی‌ای هست، دشمن در آستانه نابودی است و طبیعتاً بیشترین ضربه‌های خودش را می‌خواهد بزند.

این تکلیف ما را درباره این شاخصه مهم روشن می‌کند. اگرچه امروز بین کاندیداهای محترم معمولاً کسی نیست که علیه مقاومت صحبت بکند، ولی این حساسیت فوق‌العاده مقام معظم رهبری که حتی در صحبت دیروز هم درباره مقاومت تأکید داشتند، نشان می‌دهد که ما باید توجّه خاص به مسأله مقاومت بکنیم و اصلاً رقابت بین کاندیداها بخش عمده‌ایش برمی‌گردد به این موضوع که چه کسی بهتر می‌تواند مقاومت را تحقق بدهد و پرچمدار مقاومت باشد در منطقه و جهان، نگاهی هم باید به مظلومان جهان بیاندازیم.

مظلومان جهان همه نگاهشان به انتخابات کشور اسلامیِ ماست. جدا از ظالمان که آنها هم خیلی نگران هستند و کوچکترین نوساناتی را دنبال می‌کنند برای خودشان تحلیل‌های خاص خودشان را ارائه می‌دهند.