دیداردوست

ولایت علی ( علیه السلام ) در قرآن کریم

آیه کریمه: «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ» (1) (ولى‏ّ تان خداست و فرستاده‏ اش و آنان که ایمان آورده‏ اند که نماز را بپا مى‏ دارند و زکات را در حال رکوع ادا مى‏ کنند) به اتّفاق فریقین در مورد على‏ (علیه‏ السّلام‏) نازل گشته. طبرى روایات متعدّدى را در این باره نقل مى‏ کند (2) و زمخشرى که از اکابر علماى اهل تسنّن است به طور جزم مى‏ گوید:

«این آیه در شأن على نازل شده و سرّ اینکه لفظ جمع آمده با اینکه مورد نزول آن یک مرد بیش نبوده این است که مردم را به اینچنین فعلى ترغیب کند و بیان دارد که مؤمنان باید اینچنین سیرت و سجیّه‏ اى را کسب کنند و اینچنین بر خیر و احسان و دستگیرى از فقیران ساعى و حریص باشند و حتّى با نمازى نیز تأخیر نیندازند (یعنى با اینکه در نمازند و موضوع زکات پیدا مى‏ شود تأخیر نکرده و در حال نماز انجام وظیفه مى‏ کنند).»

فخر رازى نیز که همچون زمخشرى از اکابر اهل سنّت و جماعت است مى‏ گوید:

«این آیه در شأن على نازل گشته و علما نیز اتّفاق کرده ‏اند که اداى زکات در حال رکوع واقع نشده جز از على.»

منتها در معناى «ولى» مناقشاتى دارد و در آینده در مورد مقصود آیه بحث خواهیم کرد.

علىّ بن حمّاد عدوى بصرى بغدادى معروف به ابن حمّاد، از اکابر شعراى امامیّه در قرن چهارم هجرى است، در اشعار ذیل به این معنى اشاره مى‏کند:

خداوند ولاء على را با ولاء خودش، در اثر اینکه على در حال رکوع زکات بخشید، مقرون ساخت. پروردگار عرش، على را در روز مباهله «جان محمّد» خواند و این حقیقتى غیر قابل انکار است.

(مجموعه آثار، ج‏3 ، 268 ، ب. ولاء اثباتى خاص ..... ص : 268- 269)

______________________________

(1). مائده/ 55.

(2). تفسیر طبرى‏، ج 6/ ص 288 و 289.